بهبود بخشیدن به مشکلات رفتاری دانش آموزان در ساعت ریاضی با روش هاي نوين تدريس

تعداد صفحات : 32 صفحه
قیمت: 2500 تومان
مدل: PDF & Word (فایل بصورت ورد قابل ویرایش)

مختصری از متن اقدام پژوهی :

چکیده
یکی از مسائل و مشکلاتي که دبيران با آن روبرو هستند، کار با دانش‌آموزانی است که دچار مشکلات رفتاری و عاطفی هستند. این گروه از دانش‌آموزان نمی‌توانند در مدرسه براساس هنجارها رفتار کنند. دبيران و دبیران امروزی با مسائل پیچیده‌ای روبه‌رو هستند که در گذشته رواج کمتری داشته است. یکی از این مسائل و مشکلات، کار با دانش‌آموزانی است که دچار مشکلات رفتاری و عاطفی هستند. این گروه از دانش‌آموزان نمی‌توانند در مدرسه براساس هنجارها رفتار کنند و در نتیجه بر عملکرد آموزشی تاثیر نامطلوبی بر جای می‌گذارند. با دانش‌آموزان دچار مشکلات عاطفي چگونه رفتار کنيم؟ دانش آموزانی با کاستی های توجه، دانش آموزان افسرده، دانش آموزان ضداجتماعی و... جزو این گروه هستند. در واقع این دانش آموزان از خود رفتارهایی بروز می دهند که ممکن است به راحتی زمان و انرژی زیادی از دبير را هدر دهد، با این حال هنوز هم بسیاری از متخصصان بر این باورند که دبير مهم ترین عامل تعیین کننده کیفیت برنامه های آموزشی برای دانش آموزانی است که با مشکلات رفتاری و عاطفی روبه رو هستند و می توانند در آموزش به این دانش آموزان نقش اصلی را ایفا کنند. آنان مسوول تهیه برنامه درسی، تعیین هدف های دانش آموزان و تشویق و تدارک آنها برای رسیدن به این اهداف هستند. می توان گفت به دلیل مشکل دار بودن این دسته از دانش آموزان، دبيرانشان باید الگوی رفتاری مناسب برای آنان باشند. دبيران باید رفتار مهرانگیز، مودبانه و دوستانه ای را به نمایش بگذارند. همه دانش آموزان در جریان درس خواندن و یادگیری باید احساس سلامت، ایمنی و حمایت کنند و در این میان دانش آموزانی که با مشکلات عاطفی و رفتاری روبه رو هستند و اغلب زندگی آشفته ای دارند، باید بیشتر مورد حمایت قرار گیرند. اينجانب مریم نادری در اقدام پژوهي فوق سعي بر اين داشته ام که با استفاده از روش هاي نوين تدريس اين مشکلات را در دانش آموزان برطرف نمايم.

فهرست

مقدمه
بيان مسئله
توصيف وضعيت موجود و تشخيص مسئله
گردآوري اطلاعات
تجزيه و تحليل و تفسير داده ها
ادبیات موضوع
پیشینه نظری
پیشینه ی عملی
انتخاب راه جديد موقتي
گردآوري اطلاعات (شواهد 2)
ارزش يابي تأثير اقدام جديد و تعيين اعتبار آن
نتيجه گيري
پيشنهادها
راهکارها
منابع و ماخذ

مقدمه

مهم ترین عاملی که در موفقیت یا ناکامی برخی از معلمان در تدریس ریاضی، نقش بسزایی دارد، مربوط به روش آنان در علاقه مند کردن دانش‌آموزان به درس یاد شده و چگونگی ایجاد انگیزه و ارائه مطالب درسی به آنان می‌باشد. بسیاری از روان شناسان و دست اندرکاران امور آموزشی مسلط شدن به مهارت های اجتماعی برای دانش آموزان را که با مشکلات عاطفی و رفتاری روبه رو هستند، بسیار موثر می دانند. همچنین این متخصصان بر این باورند اخراج شدن از مدرسه و اقدام به جرم که این دسته از دانش آموزان درگیر آن هستند، در نتیجه روابط میان شخصی این دانش آموزان است که مورد قبول و پسند دوستان و همکلاسی هایشان قرار نمی گیرند. به دلیل اهمیت مهارت های اجتماعی برای این گروه از دانش آموزان در دهه گذشته، روش های مختلفی برای بهبود مهارت های اجتماعی شان ابداع شده است، اما اغلب این روش ها به این دلیل که نتوانسته اند رفتارهای مورد نظر را ایجاد کنند؛ مفید نبوده اند. در مواردی هم به دبيران این دسته از دانش آموزان انتقاد شده است که مهارت های اجتماعی معتبر و مورد قبول جامعه را آموزش نمی دهند و دبيران از این مساله غافلند که آموزش مهارت های اجتماعی به اندازه تدریس سایر دروس از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در زمینه بهبود رفتار این دسته از دانش آموزان، دبيران باید به این نکته اساسی توجه داشته باشند که وقتی فضای کلاس درس مثبت و حمایتگرانه باشد، وقتی دانش آموز احساس کند که به عقایدش بها می دهند و وقتی به دانش آموز احساس تعلق خاطر می دهید و وقتی به او تکالیف درسی معنی دار و توام با چالش می دهید؛ به طوری که دانش آموز با انجام آنها احساس موفقیت می کند، بنده به عنوان دبير ریاضی در کلاسم با چنين دانش آموزاني برخورد داشته ام. و در سال تحصيلي فوق تصميم گرفتم که از طريق روش هاي نوين تدريس اين مشکلات را بهبود بخشم.

بيان مسئله

بسیاری از دانش آموزان نمی توانند رفتارشان را کنترل کنند. بسیاری از دانش آموزانی که به حد کافی رشد نکرده و به بلوغ لازم نرسیده اند، ممکن است حواسشان پرت شود، ممکن است توانایی های شناختی و مهارت های کلامی شان زیاد نباشد. این دانش آموزان خیلی ساده، نمی توانند در مدت طولانی تکانه های خود را کنترل کنند. وقتی این بچه ها به حد کافی رشد نکرده و به بلوغ لازم نرسیده باشند، نمی توانند رفتارشان را کنترل کنند. وقتی این دانش آموزان هنوز درست رفتار کردن را نیاموخته باشند، دبيرانشان باید در نقش راهنمای آنها ظاهر شوند تا آنان مسئولیت رفتار نادرست خود را به عهده بگیرند و در ضمن رفتارها و مهارت های اجتماعی سالم تر را نیز به آنها آموزش دهند. درخصوص بهبود رفتار این دسته از دانش آموزان، اغلب دبيران معتقدند باید با به کارگیری تقویت مثبت بر رفتارهای متناسب این دانش آموزان بیفزایند. تقویت مثبت رفتار متناسب زمانی مصداق پیدا می کند که پس از دادن محرک، دانش آموز رفتاری را به نمایش بگذارد که در آینده آن رفتار را بیشتر تکرار کنند. این نوع تقویت از آن رو موثر است که دانش آموزان را به امتیاز بالاتری سوق می دهد و در مواقعی به آنها امتیازی می دهد. تقویت منفی این دانش آموزان نیز به این معناست که وقتی دانش آموز کار درستی انجام می دهد، دبير او را از کار یا وظیفه ای معاف می کند. تقویت منفی نیز باعث افزایش رفتار متناسب می شود زیرا دانش آموز را از انجام کاری که ناخوشایند است، معاف می کند. پس دبيران باید این نکته را در نظر بگیرند که هم تقویت مثبت و هم تقویت منفی، هر دو می توانند رفتار مناسب را افزایش دهند و نقش مهمی در بهبود رفتار دانش آموزان مشکل دار دارد. دبيران نیروی مقابله با خشونت دانش آموزان دبيرانی که مدرس دانش آموز بدرفتار و کودکان و نوجوانانی هستند که با مشکلات عاطفی متعدد مواجه اند، با مشکلات زیادی روبه رو می شوند. بدرفتاری دانش آموزان تحت تاثیر عوامل گوناگونی صورت می گیرد، اما به هر حال شرایط ایجاب می کند که دبيران به شکلی موثر با این بدرفتاری ها برخورد و در هر مورد تصمیم گیری کنند. اما هر یک از این تصمیمات برای دانش آموزان و دبيران عواقب و پیامدهایی دارد که روی روابط آینده میان دبير با دانش آموز و افراد خانواده او تاثیر می گذارد.

توصيف وضعيت موجود و تشخيص مسئله

اينجانب .................. مدت ......... سال است که در آموزش و پرورش خدمت مي کنم و هم اکنون در پایه هفتم این آموزشگاه با 13 نفر دانش آموز مشغول به تدريس درس ریاضی هستم اوايل سال تحصيلی بود که هر جلسه به کلاس وارد می شدم، مي ديدم يک سری از دانش آموزان مي خواهند قدرت بدنی خود را به ساير بچه ها، نشان داده و قلدری کنند و براي ديگر دانش آموزان مزاحمت ايجاد مي نمودند. همچنين هميشه مي ديدم دو نفر از رديف آخر کلاس موقعي که از نظر آنها من متوجه نبودم سر خود را پايين انداخته و مشغول يک کاری هستند. برای متوجه نمودن آنها به تدريس و اشتباه خود از برنامه ی انضباطي ده مرحله ای مانند استفاده از الگوسازی مثبت و سؤال نمودن[1] سعي نمودم آنها را به انتخاب رفتار مناسب هدايت نمايم ولي آنها باز هم به کار خود ادامه مي دادند تا اينکه مجبور شدم جهت بررسي موضوع به آنها در کلاس نزديک شوم. مشاهده کردم که روی صندلي خود عکسي را کشيده و کتابي غير از کتاب ریاضی در دست دارند اولش ناراحت شدم ولي سريعاً خودم را کنترل نموده و بر نقاشي زيبايي که کشيده بودند آفرين گفته و گفتم به جای اين، تصوير يک گل را مي کشيديد. در جواب گفتند «برايمان فرقي نمي کند فقط منتظر بوديم يک نفر بياييد و به ما به خاطر نقاشي هايي زيبايي که مي کشيم آفرين بگويد».
علاوه بر موارد مذکور هر جلسه که درس جلسه ی قبلي را سؤال مي کردم هيچکدام از بچه ها به غير از چند نفر اصلاً درس را آماده نمي کردند. بي حال و بدون انگيزه مي ديدم که در کلاس اينجانب حضور دارند. برخی از آن ها بی مورد اجازه­ی بیرون رفتن از کلاس را میگرفتند، چند تا از دانشآموزان سرشان را روی میز خود گذاشته چرت می زدند یا سر مدادشان را می جویدند. گاهی اوقات کتاب ریاضی­شان را نمیآوردند و هنگام انجام تمرینها، دائم در کلاس راه میرفتند. در واقع آن چه بیش از هر چیز مرا متعجّب می‌کرد، کمتحرکی و بیتوجهی آنان نسبت به درس ریاضی بود، زیرا آنها در زنگ‌های دیگر فعال و پرتحرّک بودند و برای انجام دادن فعالیّت‌های مربوط به درسهای دیگر میل و رغبت زیادی از خود نشان ‌داده و فعالیتهای مورد نظر را به خوبی، کامل و تمیز انجام میدادند، اما درکلاس ریاضی علاوه بر این که غیرفعال بودند، تکالیف و فعالیتهای مربوطه را نیز کامل و مرتب انجام نمی دادند! زمانی که فعالیت­های عملکردی ارائه میشد تا انجام دهند، مشاهده میکردم که بیحوصله، بیدقت و نامرتب انجام می دهند. از این که آن‌ها این قدر نسبت به درس ریاضی بیتوجه بودند، متأثر می‌شدم. احساس میکردم حتماً مشکلی هست که به درس موردنظر بیاعتنا هستند، به همین دلیل توجهم به این مسأله بیشتر جلب شد با توجه به این که درس ریاضی یکی از علوم پایه محسوب می‌شود، عدمعلاقه به این درس، منجر به ناتوانی یادگیری شده، در نهایت، نه تنها باعث افت تحصیلی و اتلاف بودجه می‌شود، بلکه به سرزنش و تحقیر دانش‌آموزان، تشکیل خودپنداره ی ضعیف و کاهش عزت نفس آنان انجامیده و سلامت روانشان را نیز به مخاطره می‌اندازد و چه بسا آنان را به مکانیزم‌های دفاعی ناموفق بکشاند. این مشکلات، از مدرسه و دانش‌آموزان، به خانه و خانواده کشانده شده و اضطراب و ناخشنودی را در همه فضای زندگی می‌پراکند و حاصل همهی اینها، آسیب سختی است که به بهداشت روانی جامعه وارد می‌شود.
از این رو، و بر اساس وظیفهی خطیر الهی و تعهد شغلی خود و احساس مسئولیتی که در برابر دانش‌آموزانم داشتم، سعی کردم ابتدا علل بی‌علاقه‌گی آنان را نسبت به درس ریاضی ریشهیابی نموده و سپس به حل آن مبادرت ورزم. مسألهای که برایم مطرح می‌شد این بود؛ با توجه به محور بودن دانش‌آموزان در فعالیت‌های کلاس، در راستای هدف این اقدام پژوهی چه راهکارهای عملی را می‌توان ارائه نمود تا میزان علاقه‌مندی دانش‌آموزان به درس ریاضی و فعالیت‌های مربوط به آن بیشتر شود؟ به عبارت روشن­تر، با استفاده از چه روشهایی میتوان، زمینهی مناسبی برای شرکت فعال فراگیران در انجام فعالیت‌های مربوط به درس ریاضی فراهم نمود؟ بنابراین، در تحقیق حاضر که از نوع پژوهش در عمل بوده است، در پی آن بودم تا با استفاده از ابزار معتبر علمی به جمع آوری داده‌های لازم با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد مسأله و دستیابی به راهحل‌های مورد نیاز برای حل آن پرداخته، تا پس از انتخاب و اعتبار بخشی مناسب، به اجرای آن‌ها بپردازم.
تا اينکه تصميم گرفتم با نفوذ در قلب بچه ها ببينم آنها غير از مشکل طرح سؤال چه مشکل ديگري با اينجانب دارند که اينگونه نظم کلاس را بهم ريخته اند. بنابراين با توجه به اطلاعاتي که از طريق نظرخواهی از دانش آموزان، مشاهده ی رفتار آنها و مشاهدات کلاس درس اينجانب توسط مديريت و معاونت محترم جمع آوری کرده بودم به اين نتيجه رسيدم که علاوه بر الگوپذيری نادرست، مشکل کلاس را مي توان در چند مورد خلاصه نمود. مشکل اول مربوط به گروهي بود که قدرت نمايي مي کردند و دو نفري که در کلاس به نقاشي کشيدن مشغول مي شدند. دو نفر مذکور در علت ضعف درسي خود معلمين سال گذشته را مسئول مي دانستند از طريق مشاهدات کلاسي و نظر خواهي مشخص شده بود که اين افراد بر خلاف علايق و مهارت هايشان در کلاس ریاضی حضور داشته و در بقيه دروس نيز ضعيف هستند. در هر دو مورد دانش آموزان مذکور از طريق قدرت نمايي، ايجاد درگيری و رسم نقاشي در کلاس مشکل بوجود آورده بودند. مشکل دوم عادت به طرح سؤال از سوی دبير بود که اين مشکل، مشکل کل کلاس به حساب مي آمد. مشکل سوم، طبق اظهارات خودشان وقت، قدرت و حوصله ی یادگیری مطالب را نداشتند. مشکل چهارم، داشتن استرس موقع پرسش و پاسخ کلاسي بود.
بنابراين به اين فکر افتادم که چگونه مي توان با تغيير رفتارهای نامطلوب دانش آموزان روابط عاطفي بين دانش آموزان را بهبود بخشيد؟ و چگونه مي توان با تامين بهداشت رواني دانش آموزان، کلاس را کنترل نموده و آموزش درس ریاضی را نيز بهبود بخشيد؟
بدين جهت سعی نمودم با استفاده از کتاب راهنماي روش هاي نوين تدريس و ساير منابع، تشکيل کار پوشه، طراحي نرم افزار تحليل آزمون براساس طبقه بندي هدف هاي آموزشي بلوم، روش تدريس، کلاس داری و ارزشيابي خود را طوری تغيير دهم که ضمن افزايش عزت نفس دانش آموزان به احساسات، مشکلات پنهان دانش آموزان، مهارت ها و عادت آنها نيز توجه شود و روش هاي خود را طوری طراحي نمايم که در هر امری خود را مسئول بدانند. در ضمن با استفاده از راهبردهايي که در کتابهای روان شناسي تربيتي و يادگيری کديور، کتاب ضروری معلم و ساير منابع آمده است بتوانم بر مشکلات موجود غلبه نمايم. ضروری بود که رفتارهاي نامطلوب دانش آموزان تغيير يابند. زيرا اهداف آموزشي درس ریاضی نيز حائز اهميت بوده و با تامين بهداشت رواني دانش آموزان بود که مي توانستيم در جهت تحقق آن اهداف نيز تلاش نماييم.

گردآوري اطلاعات

شواهد 1: به منظور گردآوری اطلاعات (شواهد 1) با ايجاد رابطه ی عاطفی سعی نمودم دانش آموزان حرف دلشان را با اينجانب در ميان گذاشته و به آنها بفهمانم که به خاطر نمره درس خواندن ارزشی ندارد سپس اقدام به گردآوری اطلاعات نموديم.
1. نظرخواهی کتبی: بر روی تخته نوشتم بدون نام و نشان، الف) هر آنچه دل تنگ تان می خواهد بنويسيد. ب) هر گونه نظر و پيشنهاد خود را بنويسيد. ج) دوست داريد گروه خود را با چه اسمي نامگذاری کنيد. د) علت مردودی دانش آموزان را بنويسيد.
2. نظرخواهی شفاهی: از طريق بحث و همفکری با دانش آموزان، همکاران و مديريت محترم در مورد وضعيت نامطلوب کلاس.
3. مشاهده:
الف) مشاهده کلاس درس توسط مديريت و معاونت محترم
ب) مشاهده و بررسي طرز نشستن دانش آموزان يعني آرايش کلاس، نوع بی انضباطی و رفتار آنها در کلاس.
ج) مشاهده و بررسی رفتار و عکس العمل آنها موقع پرسش و پاسخ شفاهی.
د) مشاهده و بررسی رفتار دانش آموزان حين تدريس و بعد از آن.
4. استفاده از نتايج آزمون آغازين سال اول

[1] هوک، پيتر، و واس، اندی، مدیریت رفتار با دانش آموز